Elke 10e oktober in de jaren tachtig kwam de directeur van mijn vader altijd bij hem op kantoor en dan dronken ze zwijgend een kop koffie met elkaar. “Dat was het weer”, zei de directeur en vertrok na 20 minuten.
Een vreemde voorstelling wellicht, maar wat ze werkelijk deden was het herdenken van het bombardement in hun wijk Pathmos in Enschede. Beiden hadden daar als kind dingen gezien die niet goed voor ze waren. Mijn vader heeft daar in het bijzonder veel last van gehad. Hij was een soort war child en heeft zijn hele leven last gehad van dit trauma. Het kwam zelfs terug op zijn sterfbed. Er waren, naar de huidige maatstaven, “slechts” 151 doden op 10 oktober 1943. Maar wat moet het een indruk op hem hebben gemaakt als 10-jarig jochie. Lopend langs de puinhopen van huizen waar eens vriendjes en bekenden woonden. De angst dat het nog een keer kon gebeuren. Continu op je hoede zijn. Ouders die je wel willen beschermen, maar het ook niet konden. Wat moet je je dan onveilig voelen.
Ik denk daar nog regelmatig aan als ik door Enschede loop, maar zeker als ik die verdrietige en verschrikte gezichtjes zie van de kinderen in Oekraïne, Israël, Gaza en verder in de wereld. Ik zie dan altijd mijn vader voor me. Veertig jaar later dachten die twee mannen op dat kantoor daar nog aan. Het heeft hun leven getekend, en laten we eerlijk zijn, in de genoemde landen zijn duizenden slachtoffers meer. Hoe zitten deze kinderen er over veertig jaar bij? Bij mijn vader en zijn directeur was het niet een constante dreiging van bombardementen, bij hen wel.
We praten altijd over wie hier schuldig aan is en dat het de economie op dit moment zo schaadt. Dat klopt zeker, maar hoe interessant is dat voor de slachtoffer(-tje)s? Zij dragen hun hele leven een trauma met zich mee. Deze kinderen hebben hun onschuld verloren en dingen gezien die waarschijnlijk altijd in hun hoofd blijven zitten. Menselijk een drama, maar op lange termijn ook economisch. Zeven jaar is mijn vader uit de roulatie geweest om daarna weer volwaardig aan het arbeidsproces te kunnen deelnemen, maar hij is altijd kwetsbaar gebleven. Hij heeft nooit zijn talenten helemaal kunnen ontplooien. Altijd zat er iets voor hem in de weg. Hij zorgde ervoor dat zijn kinderen het beste van het beste moesten hebben. Wat hem was overkomen, mocht ons niet gebeuren!
En als ik dan die kinderen zie, denk ik ook aan hem. Wat zal er van deze kinderen terecht komen? Zullen zij zich ten volle kunnen ontwikkelen en nog fijne dingen kunnen meemaken? Dit is niet alleen een menselijk drama, maar ook een langetermijn economisch drama. Want wie de jeugd heeft, heeft de toekomst, maar wat als deze jeugd al geknakt is in de dop? Wat betekent dat voor een land? Maar vooral wat betekent dit voor de mensen die daar wonen? Hoe zullen deze kinderen er over veertig jaar voor staan?
Ik hoop oprecht dat we zo snel mogelijk een eind kunnen maken aan deze wantoestanden. Het maakt niet uit wie er gelijk heeft. Het gaat om de slachtoffers! De impact heb ik bij mijn fantastische vader gezien.
Ik wens iedereen een vredig, gezond 2024 toe.
Publicatie datum: 29 december 2023